به گزارش روابط عمومی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، خورشیدگرفتگی (یا کسوف) هنگامی رخ می دهد که ماه از بین زمین و خورشید بگذرد؛ بدین ترتیب کاملاً یا جزئی تصویر خورشید را برای یک بیننده روی زمین مبهم می کند و سایه ما بر سطح زمین می افتد.
خورشیدگرفتگی حلقوی هنگامی رخ می‌دهد که قطر ظاهری ماه از خورشید کوچکتر باشد، بدین ترتیب نور بیشتری از خورشید را مسدود می‌کند و باعث می‌شود خورشید مانند یک حلقه به نظر برسد. از منطقه‌ای دیگر از زمین که هزاران کیلومتر دورتر است، خورشیدگرفتگی حلقوی، شبیه به خورشیدگرفتگی جزئی بنظر می‌آید.
خورشیدگرفتگی اول تیر ماه 1399 از نوع حلقه آتش بود که در ایران به صورت جزئی دیده شد. این گرفتگی در آفریقا به جز بخشی از غرب آن، جنوب شرق اروپا و آسیا به‌صورت جزئی و در بخشی از جمهوری کنگو، سودان جنوبی، اتیوپی، یمن، عربستان سعودی، عمان، پاکستان، شمال هند، جنوب چین، تایوان به‌صورت حلقوی مشاهده شد. بیشینه پوشیدگی این گرفتگی جزئی در شرق آسیا رخ داد که در شمال هند ماه حدود ۹۹ درصد از قرص خورشید را پوشاند.
در تهران، گرفتگی در ساعت ۰۹:۰۵ دقیقه شروع شد و در ساعت ۱۰:۱۶ دقیقه به بیشترین مقدار خود رسید که در این حالت ماه ۴۸ درصد از قرص خورشید را پوشاند. این گرفتگی در ساعت ۱۱:۳۸ دقیقه در تهران پایان یافت. زمان و حداکثر میزان پوشیدگی در سایر نقاط ایران با تهران متفاوت است.
خورشیدگرفتگی در مناطق جنوب شرق ایران نسبت به دیگر مناطق کشور طولانی‌تر بوده و بخش بزرگ‌تری از قرص خورشید پوشیده شد. حداکثر گرفتگی با پوشیدگی ۹۷ درصد است که در پسابندر رخ داد و به دنبال آن خواندن نماز آیات برای مسلمانان واجب است.
بر طبق تقویم ما، این آخرین خورشیدگرفتگی در قرن چهاردهم شمسی و تماشایی‌ترین گرفتگی در یک دهه اخیر خواهد بود. خورشیدگرفتگی بعدی که در ایران قابل مشاهده خواهد بود در سال ۱۴۰۱ خواهد بود و در سال ۱۴۱۴، یعنی پانزده سال دیگر هم یک خورشیدگرفتگی کامل در آسمان ایران خواهیم داشت.
شایان ذکر است، رئیس و کارشناسان مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی گیلان ضمن همکاری با صدا و سیمای مرکز گیلان، آموزش و پرورش استان و کمیسیون گردشگری استان به بررسی، رصد و ثبت این پدیده زیبا پرداختند.
