منیر حضوری: در سال های اخیر، معادن کوچک و متوسط موردتوجه قرار گرفته اند. در اهمیت این معادن باید گفت ۸۵ درصد اشتغال بخش معدن در ایران مربوط به SMEهای معدنی یا معادن کوچک است.
همچنین این معادن کوچک و متوسط بیش از ۶۰ درصد سهم سرمایهگذاریها را به خود اختصاص دادهاند. اما همانطور که از نام آنها مشخص است، معادن کوچک و متوسط به این دلیل که از منابع عمومی استفاده نمیکنند، آسیبپذیر هستند و با تحریمها، افزایش نرخ ارز و نوسان بازار آسیب میبینند. چندی پیش نیز رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی در پنجمین نشست شورای سیاستگذاری خانه معدن ایران در حمایت از معادن کوچک خاطرنشان کرد: دولت چنانچه به رونق تولید میاندیشد، از بهرهبرداران معادن کوچک حمایت کند و مجوز واردات ماشینآلات دستدوم معدنی بر اساس تشخیص بهرهبردار را صادر کند. حسن حسینقلی تاکید کرد: انتظار داریم که معادن کوچک از پرداخت عوارض و حقوق گمرکی معاف باشند. روزگار معدن درباره اینکه معادن کوچک چه مشکلاتی دارند و برای حل آنها چه راهکارهایی وجود دارد با کارشناسان این حوزه گفتوگو کرده است.
معادن کوچک، نیازمند حمایت
مصطفی جهانی، کارشناس معدن با بیان اینکه ظرفیت معادن کوچک در ایران زیاد است به روزگار معدن گفت: امریکا، کانادا و استرالیا از بزرگترین قطبهای معدنی هستند که از داشتن معادن زیاد در ایران تعجب میکنند و وقتی از ظرفیتهای معدنی ما مطلع میشوند نگاه و باورشان تغییر میکند.
جهانی با اشاره به اینکه معادن کوچک نیازمند حمایت دولت هستند، ادامه داد: از آنجایی که معادن بزرگ در کشور ما تعداد زیادی ندارند و در کل ۱۲ معدن هستند، دولت مجبور است بر رشد معادن کوچک تمرکز کند. در این روند، معادن کوچک بهشدت نیازمند حمایت دولت هستند و در همه زمینهها ازجمله مالیات، صادرات و بیمه باید موردتوجه بیشتر قرار گیرند. این کارشناس معدن با بیان اینکه مالیاتی که معدنداران پرداخت میکنند زیاد است، گفت: با توجه به اینکه رقم مالیات پرداختی از سوی فعالان معدنی زیاد است به دشواری میتوانند آن را پرداخت کنند. با این شرایط، به دنبال راهی میگردند که از پرداخت آن فرار کنند.
او با اشاره به اینکه بیشتر معادن کوچک در مناطق محروم و بیابانی هستند و باید از مالیات معاف شوند، ادامه داد: با اینکه بر اساس قوانین، صنایعی که در مناطق محروم هستند بین ۵ تا ۱۰ سال معافیت مالیاتی دارند اما خیلی وقتها نمیتوانند از این قانون استفاده کنند چراکه سازمان مالیاتی، دنبال بهانه است که فقط از آنها مالیات بگیرد.
معادن کوچک آسیبپذیرند
مصطفی غنیمتی، کارشناس معدن در گفتوگو با روزگار معدن با بیان اینکه معادن کوچک و متوسط آسیبپذیر هستند به بررسی مشکلات این معادن پرداخت و اظهار کرد: مهمترین مشکلی که در بخش معدن و صنایع معدنی کوچک وجود دارد، تصدیگری غیرتخصصی دولت و حمایت نکردن از بنگاههای کوچک و متوسط معدنی است. او اظهار کرد: به دلیل تصدیگری دولت در معادن بزرگ، معادن کوچک موردتوجه چندان قرار نمیگیرند و نسبت به آنها بیمهری میشود.
غنیمتی با اشاره به تحریمها، افزایش نرخ ارز و پیامدهایی که برای معادن به وجود آمده است، گفت: بیشتر معادن کوچک با مشکل تامین مالی و همچنین نبود امکان بهرهگیری از فناوریهای نوین در بخشهای مختلف اکتشاف، استخراج و فرآوری صنایع معدنی روبهرو هستند. این معادن برای توسعه بهصرف هزینه نیاز دارند اما در تامین آن مشکل دارند. مسئله دیگر، ابزارآلات قدیمی و کهنهای است که آنها را درگیر کرده و به دلیل تحریمها و افزایش نرخ ارز هم در تامین تجهیزات و ماشینآلات معدنی با مشکل روبهرو هستند. او ادامه داد: توسعه نیافتن زیرساختهای موردنیاز معادن ازجمله تامین آب، توسعه ناوگان حملونقل و عوارض گمرکی از دیگر مشکلات این بخش از صنعت تولیدی کشور است.
این کارشناس معدن، مهمترین راهکار برای توسعه معادن کوچک را حمایت دولت در ایجاد جذابیت این دسته از معادن دانست و بیان کرد: دولت میتواند با تسهیل تامین مالی و اعطای تسهیلات بانکی، اعمال معافیتهای مالیاتی و جذب سرمایهگذاری خارجی از توسعه معادن کوچک حمایت کند.
غنیمتی همچنین از لزوم شکلگیری سازمان معادن کوچک سخن گفت و اظهار کرد: ایجاد سازمانی با عنوان سازمان معادن کوچک مانند سازمان صنایع کوچک، همسوسازی قوانین محیطزیستی و منابع طبیعی، فرهنگسازی و آشنایی جامعه روستایی با نقش معدن در توسعه پایدار کشور و هماهنگسازی صنایع بزرگ معدنی در حمایت از صنایع کوچک و متوسط معدنی هم از دیگر مواردی است که باید به آن توجه کرد.